Nội dung cơ bản về BHXH-BHYT-BHTN (Công ty)

CÁC CHẾ ĐỘ BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC (BHXH)

1. CHẾ ĐỘ ỐM ĐAU

Những trường hợp được hưởng chế độ:

• Người lao động đang tham gia BHXH bị ốm đau, tai nạn không phải TNLĐ, BNN (Bệnh nghề nghiệp) hoặc TNLĐ, BNN tái phát phải nghỉ việc và có xác nhận của cơ sở y tế;
• Phải nghỉ việc để chăm sóc con ốm đau dưới 7 tuổi và có xác nhận của cơ sở khám chữa bệnh có thẩm quyền.
• Lao động nữ đi làm trước khi hết thời hạn nghỉ sinh con mà thuộc các trường hợp trên.

VD: Dựa vào bảng phía dưới, anh A đã đóng BHXH đc 5 năm. Trong tháng 1/2016, A bị ốm phải nghỉ 32 ngày (từ 03/01-03/02/2016 ® 23 ngày làm việc). Lương tháng 12/2015= 3tr ® tiền trợ cấp ốm đau = ((75%*3tr)/24)*23= 2.156.250 đồng

2. CHẾ ĐỘ THAI SẢN

• Những trường hợp được hưởng chế độ:

1. Lao động nữ mang thai;
2. Lao động nữ sinh con;
3. Lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ;
4. Người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 6 tháng tuổi;
5. Lao động nữ đặt vòng tránh thai, người lao động thực hiện biện pháp triệt sản
6. Lao động nam đang đóng BHXH có vợ sinh con.

Các trường hợp 2, 3, 4 phải đóng BHXH từ đủ 6 tháng trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi. Trong trường hợp 2, 3 được chỉ định nghỉ dưỡng thai thì phải đóng BHXH từ đủ 3 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con

• Chế độ thai sản:

• Mức hưởng chế độ thai sản

• 100% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của 6 tháng liền kề trước khi nghỉ hưởng chế độ thai sản/tiền lương các tháng đóng BHXH;
• Đối với dưỡng sức, phục hồi sức khỏe: bằng 30% mức lương cơ sở.
• Hỗ trợ khi sinh con/nhận con nuôi dưới 6 tháng tuổi: bằng 2 lần mức lương cơ sở/1 con.

® Tiền trợ cấp = lương đóng BHXH TB 6 tháng trước nghỉ sinh * 6 + lương cơ sở *2

Lưu ý:

• Thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản >=14 ngày làm việc trong tháng ® NLĐ và NSDLĐ không phải đóng BHXH nhưng vẫn được tính vào thời gian đóng BHXH.
• LĐ nữ đi làm trước khi hết thời hạn nghỉ sinh con sau khi đã nghỉ hưởng chế độ ít nhất 4 tháng và thông báo cho NSDLĐ, ngoài tiền lương, vẫn được hưởng trợ cấp thai sản.
• Trong thời gian nghỉ khai sản người lao động vẫn được tính là thời gian đóng BHXH (Khoản 1 Điều 38 Quyết định 959/QĐ- BHXH ngày 09 tháng 09 năm 2015)

Ví dụ minh họa

Đây là mức lương mà 6 tháng gần nhất bạn đóng BHXH :

• Tháng 1: 8.000.000
• Tháng 2: 8.000.000
• Tháng 3: 8.500.000
• Tháng 4: 9.000.000
• Tháng 5: 10.000.000
• Tháng 6: 11.000.000

Tính lương trung bình = (8 + 8 + 8.5 + 9 + 10 + 11):6 = 9.083 tr/tháng.

Ngoài ra còn tiền chế độ khác nữa đó là: Tiền trợ cấp một lần sinh con bằng 2 tháng lương cơ bản.

(Lương cơ sở hiện nay từ là 1.210.000 VNĐ/tháng_

Tổng tiền trợ cấp thai sản 2015 bạn nhận được là: 9.083.000 *6+ (2*1.210.000) = 56.918.000 VNĐ.

3. CHẾ ĐỘ TAI NẠN LAO ĐỘNG (TNLĐ), BỆNH NGHỀ NGHIỆP (BNN):

• Điều kiện:

Bị tai nạn khi đang làm việc hoặc thực hiện công việc theo yêu cầu của NSDLĐ/trên đường đi làm và về nhà/bị bệnh thuộc danh mục bệnh nghề nghiệp do Bộ Y Tế và Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội ban hành; suy giảm khả năng lao động từ 5% trở lên.

• Quyền lợi của NLĐ:

Ví dụ: Anh A bị TNLĐ, suy giảm 25% khả năng LĐ (1/2/2016). A đã đóng BHXH được 3 năm. Lương tháng: 5 triệu đồng. ® trợ cấp 1 lần = 1.210.000*(5+ 20*1%) + 5.000.000(0.5+2*0.3) = 11.324.000

4. CHẾ ĐỘ HƯU TRÍ

• Điều kiện cần: đóng BHXH đủ 20 năm trở lên.

• Thời điểm hưởng lương hưu: ghi trong quyết định nghỉ việc do NSDLĐ lập.
• Lưu ý:
• Trợ cấp 1 lần khi nghỉ hưu: NLĐ đã đóng BHXH >30 năm (nam), >25 năm (nữ), thì khi nghỉ hưu còn được hưởng trợ cấp 1 lần tính theo số năm chênh lệch giữa số năm thực đóng với số năm tương ứng với tỷ lệ 75%, và mỗi năm tính bằng 0.5 tháng bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
• VD trường hợp trên: còn được nhận thêm lúc về hưu
• Trợ cấp 1 lần khi nghỉ hưu:= (31 năm – 30 năm) *3tr/2
• Cách tính lương bình quân (điều 62): nếu tham gia BHXH:
• Trước 1995: bình quân lương của 5 năm cuối trước nghỉ hưu;
• Từ 1995-2000: bình quân lương của 6 năm cuối trước khi nghỉ hưu;
• Từ 2001-2006: 8 năm cuối trước khi nghỉ hưu;
• Từ 2007-2015: 10 năm cuối trước khi nghỉ hưu;
• Từ 2016-2019: 15 năm cuối trước khi nghỉ hưu.
• Các tháng lẻ đóng BHXH:
• Dưới 3 tháng: không tính;
• Từ 03 đến <07 tháng: nửa năm;
• Từ 07 đến < 12 tháng: 1 năm (theo BHXH TPHCM)

5. BẢO HIỂM XH MỘT LẦN (HAY GỌI LÀ: NHẬN TRỢ CẤP BHXH 1 LẦN)

a. Những trường hợp được hưởng BHXH 1 lần:

• Đủ tuổi hưởng lương hưu nhưng đóng BHXH chưa đủ 20 năm;
• Sau một năm nghỉ việc nếu không đóng BHXH + có yêu cầu nhận trợ cấp BHXH 1 lần +chưa đủ 20 năm đóng BHXH (theo Nghị quyết 93/2015/QH13 ngày 22/6/2015) è trường hợp hay gặp
• Người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế;
• Ra nước ngoài để định cư.

b. Mức trợ cấp: tính theo số năm đã đóng BHXH, cứ mỗi năm:

• Bằng 1.5 tháng lương bình quân đóng BHXH cho những năm đóng trước 2014;
• Bằng 2 tháng lương bình quân đóng BHXH cho những năm đóng từ 2014 trở đi.
• Trường hợp chưa đóng đủ 1 năm thì bằng số tiền đã đóng BHXH, tối đa 2 tháng lương bình quân đã đóng BHXH. = Min(số tiền đã đóng BHXH, 2 tháng lương bình quân đã đóng BHXH)

Ví dụ: Anh A đóng bảo hiểm xã hội từ tháng 1/2013 đến tháng 12/2016 với mức lương là 5 triệu đồng.

Số tiền trợ cấp BHXH1 lần là: 1.5*5tr+2*5tr*3=37,5tr

Số điện thoại hỗ trợ về những thắc mắc về thủ tục làm BHXH nhận 1 lần TP.HCM: 0839.979039.1416

6. CHẾ ĐỘ TỬ TUẤT

• Trợ cấp mai táng (trợ cấp 1 lần):
• Đối với thân nhân NLĐ khi: NLĐ đang đóng/bảo lưu thời gian đóng BHXH mà đã đóng đủ từ 12 tháng trở lên; NLĐ chết do TNLĐ/BNN; NLĐ đang hưởng lương hưu, trợ cấp TNLĐ/BNN đã nghỉ việc; bị Tòa án tuyên bố đã chết.
• Mức hưởng bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng NLĐ chết.
• Trợ cấp tuất hàng tháng:
• Điều kiện:
• NLĐ thỏa điều kiện ở trên thuộc các trường hợp: có thời gian đóng BHXH từ 15 năm, chưa hưởng BHXH 1 lần/ đang hưởng trợ cấp TNLĐ, BNN hằng tháng có mức suy giảm LĐ >=61%/ đang hưởng lương hưu/ chết do TNLĐ, BNN;
• Thân nhân không có khả năng LĐ, người thân trong gia đình đang do NLĐ chịu trách nhiệm nuôi dưỡng, không có thu nhập hoặc có thu nhập thấp hơn mức lương cơ sở.
• Mức trợ cấp hằng tháng: 50% mức lương cơ sở/mỗi thân nhân, trường hợp thân nhân không tự chăm sóc được thì là 70%;

Lưu ý:

• Số thân nhân không quá 4 người/NLĐ
• Nếu có từ 2 người chết trở lên: mỗi thân được hưởng 100% mức lương cơ sở.
• Trợ cấp tuất 1 lần:
• Điều kiện: không thuộc các trường hợp trên, hoặc NLĐ không có thân nhân, hoặc theo nguyện vọng của thân nhân NLĐ.
• Mức trợ cấp 1 lần:
• Đối với NLĐ đang tham gia/bảo lưu BHXH: tính theo số năm đóng BHXH giống với BHXH 1 lần;
• Đối với NLĐ đang hưởng lương hưu: nếu mới hưởng 2 tháng lương hưu thì nhận 48 tháng lương hưu đang hưởng; nếu nhận trên 2 tháng lương hưu, cứ mõi tháng đã nhận lương hưu thì trợ cấp giảm đi 0.5 tháng.

Những lưu ý khác:

• NLĐ không làm việc hưởng lương từ 14 ngày trở lên trong tháng thì NLĐ VÀ NSDLĐ không đóng BHXH, và không tính vào thời gian đóng BHXH.
• Việc tính hưởng chế độ hưu trí và tử tuất, nếu thời gian đóng BHXH là lẻ thì: Từ 1-6 tháng = nửa năm, từ 7-11 tháng = 1 năm.
• Nếu NLĐ có lương tháng > 20 lần lương cơ sở ® lương tháng đóng BHXH bằng 20 lần lương cơ sở.
• NLĐ lãnh tiền BHXH thông qua: NSDLĐ, tài khoản của NLĐ ở ngân hàng hoặc tại cơ quan BHXH nơi NLĐ đang cư trú.
• BHXH bắt buộc cho người lao động nước ngoài khi làm việc tại Việt Nam:

Hiện nay người lao động nước ngoài làm việc tại VN không phải đóng bảo BHXH (Khoản 2 Điều 2 Luật bảo hiểm xã hội năm 2014), nhưng đến 1/1/18 thì bắt buộc phải tham gia đóng BHXH cho người lao động nước ngoài làm việc tại VN(Điều 124 Luật bảo hiểm xã hội năm 2014 về hiệu lực thi hành)

7. BẢO HIỂM Y TẾ BẮT BUỘC 2017 (BHYT)

• Quyền lợi của NLĐ:
• NLĐ đóng BHYT được thanh toán 1 phần hoặc toàn bộ chi phí khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế có ký kết hợ đồng khám bệnh, chữa bệnh với tổ chức BHYT;
• NLĐ đang hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng do mất sức LĐ, TNLĐ, BNN, trong thời kỳ thai sản, trợ cấp thất nghiệp; người >80 tuổi đang hưởng trợ cấp tuất hằng tháng được BHXH chi trả tiền BHYT.
• Mức hưởng BHYT Quyết định số 1314/QĐ-BHXH

• Ngoài ra những trường hợp được hưởng 100% chi phí:
• chi phí một lần khám bệnh, chữa bệnh thấp hơn 15% mức lương cơ sở hoặc khi khám bệnh, chữa bệnh tại cơ sở y tế tuyến xã.
• tham gia BHYT 5 năm liên tục trở lên tính đến thời điểm đi khám bệnh, chữa bệnh và có số tiền cùng chi trả chi phí khám bệnh, chữa bệnh BHYT trong năm lớn hơn 6 tháng lương cơ sở. (khoản 1 Điều 4 Nghị định 105/2014/NĐ-CP; khoản 1, điểm d, Điều 9 Quyết định 1399/QĐ-BHXH)

Lưu ý:

• Khi người có thẻ BHYT chữa bệnh không đúng tuyến thì cơ quan BHYT sẽ chi trả:
• BV tuyến trung ương: 40% chi phí điều trị nội trú;
• BV tuyến tỉnh: 60% chi phí điều trị nội trú từ ngày 01/01/2015 đến ngày 31/12/2020; 100% chi phí điều trị nội trú từ ngày 01/01/2021 trong phạm vi cả nước
• BV tuyến huyện: 100% chi phí khám, chữa bệnh(quy định tại Khoản 1, 2, 3, 9 và 10, Điều 2 Thông tư số 37/2014/TT-BYT)

Người tham gia BHYT đăng ký khám, chữa bệnh ban đầu tại trạm y tế xã/phòng khám đa khoa/BV tuyến huyện.

• Trường hợp KHÔNG được hưởng BHYT:
• Chi phí khám, chữa bệnh đã được NSNN chi trả;
• Điều dưỡng, an dưỡng tại cơ sở điều dưỡng, an dưỡng;
• Khám sức khỏe;
• Xét nghiệm, chẩn đoán thai không nhằm điều trị;
• Sử dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, biện pháp kế hoạch hóa gia đình, các trường hợp khác do cố ý;
• Thẩm mỹ;
• Điều trị các tật khúc xạ mắt, trừ trẻ em dưới 6 tuổi;
• Sử dụng vật tư y tế thay thế, phương tiện hỗ trợ giúp vận động;

Khám, chữa bệnh, phục hồi chức năng trong trường hợp thảm họa

• BHYT Bắt Buộc cho người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam:

Mức đóng BHYT hiện tại cho người lao động nước ngoài làm việc tại VN là: 4,5% tiền lương, tiền công, trong đó người sử dụng lao động đóng 3%, người lao động đóng 1,5%( Khoản 1 Điều 2 Nghị định 105/2014/ NĐ-CP)

• Tiền lương, tiền công đóng BHYT là mức tiền lương, tiền công tháng ghi trên hợp đồng lao động. Trường hợp mức tiền lương, tiền công này cao hơn hai mươi tháng lương tối thiểu chung thì mức tiền lương, tiền công tháng đóng BHYT bằng 20 tháng lương tối thiểu chung.

8. BẢO HIỂM THẤT NGHIỆP (BHTN)

• Quyền lợi:
• NLĐ: Được hưởng trợ cấp thất nghiệp, hưởng BHYT trong thời gian thất nghiệp; hỗ trợ tư vấn, giới thiệu việc làm; hỗ trợ học nghề, hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng để duy trì việc làm.
• NSDLĐ: được hỗ trợ vốn để tổ chức đào tạo , nâng cao, bồi dưỡng kỹ năng, thay đổi cơ cấu, công nghệ để duy trì việc làm cho NLĐ.

• Hằng tháng, NSDLĐ tự động đóng và trích tiền lương của NLĐ cùng lúc với đóng BHXH bắt buộc.
• Hồ sơ theo dõi BHTN là sổ BHXH.
• Những điều cần lưu ý:
• Đ/v trợ cấp thất nghiệp:
• Trong thời hạn 3 tháng (kể từ ngày chấm dứt HĐ), NLĐ chưa có việc làm và có nhu cầu hưởng trợ cấp phải trực tiếp nộp 1 bộ hồ sơ theo quy định cho trung tâm dịch vụ việc làm địa phương nơi NLĐ muốn nhận trợ cấp.
• Thời điểm hưởng trợ cấp thất nghiệp: tính từ ngày thứ 16 (theo ngày làm việc) kể từ ngày nộp hồ sơ.
• Cơ quan chi trả trợ cấp: tổ chức BHXH. (Điều 18, NĐ 28/2015)
• Sau 2 ngày làm việc kể từ ngày ghi trong giấy hẹn trả kết quả, nếu NLĐ không đến nhận quyết định hưởng trợ cấp ® coi như là không có nhu cầu hưởng trợ cấp, thời gian đóng BHXH của NLĐ trong trường hợp này được cộng dồn cho lần sau. (Khoản 5, Điều 18, NĐ 28/2015)
• Thời gian hưởng trợ cấp: tính theo số tháng đóng BHTN.
• Đ/v hỗ trợ NSDLĐ: Tổ chức BHXH tạm ứng 50% kinh phí hỗ trợ theo quy định của Chủ tịch UBND cấp tỉnh.
• Thời gian hưởng tính theo thời gian đóng BHTN, trong đó:
• Đóng đủ 1-3 năm® 3 tháng trợ cấp;
• Cứ đủ thêm 1 năm ® thêm 1 tháng trợ cấp;
• Tối đa không quá 12 tháng.
• BHTN cho người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam:

Người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam KHÔNG tham BHTN

(khoản 1 Điều 3 Điều 43 Luật việc làm 2013)